چالشهای اخلاقی ثبت اختراعات بیوتکنولوژیک
Authors
abstract
چکیده قابل ثبت شناخته شدنِ اختراعات بیوتکنولوژیکی توسط ادارات ثبت اختراع کشورهای صنعتی در دو دهه اخیر و رشد روزافزون اعطای ورقه های اختراع در این زمینه، قطع نظر از پاره ای اشکالات فنی، از لحاظ اخلاقی موجب چالشها و مجادلات قابل توجهی شده است. بعضی از این چالشها ناشی از نگاه انتقادی به اصل زیست فنّاوری و آثار زیست محیطی ناشی از دست ورزیهای ژنتیکی در موجودات زنده است و بعضی راجع به برقراری منافع انحصاری برای صاحبان امتیاز اختراع و محدود شدن دسترسی اشخاص ثالث به فنّاوریهای زیستی و همچنین تشدید رویکرد تجاری به حقوق مالکیت فکری است. اما بعضی از انتقادها، به طور خاص، ناظر به دلالتها و آثار اعطای ورقه های اختراع در این رشته، مانند مال تلقی کردن حیات، به طور اعم، و ژن و اجزای بدن انسان، به طور اخص و نقض کرامت انسان و بعضی مربوط به سرقت زیستی و بهره برداری غیر عادلانه تحصیل کنندگان ورقه های اختراع در کشورهای صنعتی از منابع ژنتیک و دانش سنتی جهان سوم است. در این مقاله پس از بررسی تحولات قانونی مربوط و بیان جایگاه ملاحظات اخلاقی در حقوق و قوانین ثبت اختراع، ضمن مطالعه موردی چند نمونه معروف از ورقه های اختراع بحث برانگیز در زمینه های مختلف بیوتکنولوژی ، چگونگی مواجهه اداره های ثبت اختراع با این چالشها بررسی شده است. در قوانین ثبت اختراع بعضی از کشورها، مانند ایالات متحده، اساساً ملاحظات اخلاقی مد نظر قرار نگرفته، اما در بسیاری از قوانین، مانند کنوانسیون اروپایی ثبت اختراع و بعضی از موافقتنامه های جدید بین المللی و منطقه ای، مانند موافقتنامه راجع به جنبه های مرتبط با تجارت حقوق مالکیت فکری و دستورالعمل پارلمان و شورای اروپا در باره حمایت قانونی از اختراعات بیوتکنولوژیک، اختراعات مخالف با اخلاق غیر قابل ثبت شناخته شده است؛ لکن با توجه به کلی و گنگ بودن مفهوم اخلاق از یک سو و آثار و منافع اقتصادی سرشار حاصل از اختراعات بیوتکنولوژیک و رقابت تجاری کشورها با یکدیگر، از سوی دیگر، اداره های ثبت اختراع با رویکردی کارکردگرایانه، این قبیل استثناها را بسیار مضیق تفسیر می کنند و علی رغم حجم گسترده اعتراضهای اخلاقی، جز در موارد بسیار نادر، به ملاحظات اخلاقی توجه جدی ندارند.
similar resources
تأسیس نظام ملی ثبت اختراعات زیست فناوری
چکیده با درج بند «د» ماده 4 ذیل قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری، مصوب 1386 مجلس شورای اسلامی، منابع ژنتیک و اجزای ژنتیک تشکیل دهنده آن ها و همچنین فرایندهای بیولوژیک تولید آن ها از حیطه نظام ملی حمایت از اختراع ایران خارج شدند. این امر مباحث و مجادلات دامنه دار حقوقی را درخصوص لزوم و نحوه ثبت اختراعات زیست فناوری در کشور برانگیخت. موافقان پیش بینی قاعده مذکور را قبل از اتخاذ تص...
full textثبت اختراعات دارویی و بررسی چالش های حقوقی آن
La protection des produits pharmaceutiques par le droit des brevets est aujourd’hui un sujet brûlant, notamment en raison du progrès spectaculaire que connaît depuis quelques années le domaine de la biotechnologie. En générale, les brevets pharmaceutiques sont nécessaires pour stimuler la recherche de nouveaux médicaments plus efficace...
full textچالشهای اخلاقی حمایت از روش‌های علم پزشکی در حقوق اختراعات
Human inventions and innovations are generally subject to legal protection but some of these innovations are not subject to legal protection. Medical methods are one of the controversial exceptions of patentability of inventions and opponents and proponents of patent ability of medical methods support propound several reasons to prove their theory. While major arguments of proponents are justif...
full textثبت اختراعات دارویی و بررسی چالش های حقوقی آن
موضوع حمایت از محصولات دارویی در قالب حق ثبت اختراع، بویژه با پیشرفت های چشمگیر بیوتکنولوژی در طی سالهای اخیر اهمیت مضاعفی یافته است. بطور کلی ضرورت اعطای حق ثبت اختراعات دارویی معطوف به اهمیت و ترغیب تداوم تحقیقات و توسعه در زمینه تولید داروهای نوین با کارایی مؤثرتر می باشد. موافقتنامه تریپس سازمان تجارت جهانی، منعقد شده در سال 1994، کلیه کشورهای عضو را متعهد به پیش بینی حداقل ضوابط حمایتی در ...
full textMy Resources
Save resource for easier access later
Journal title:
پژوهش های حقوق تطبیقیPublisher: دانشگاه تربیت مدرس
ISSN 2251-6751
volume 9
issue شماره 3 ( 40 پیاپی ) 2005
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023